Artykuły
o wymiarach 0,5XI,5-3 [xm. Są Gram-ujemne, silniej wybarwiają się na obu biegunach. W materiale chorobowym występują wewnątrz i ze- wnątrzkomórkowo. Zwykle układają się w krótkie łańcuszki. Hodowane na pożywkach tworzą długie powyginane łańcuszki. Nie mają otoczek ani rzęsek, nie tworzą przetrwalników. Budowa antygenowa zarazka nie została całkowicie poznana. W zakażonym organizmie powstają przeciwciała oraz alergia specyficzna. Drobnoustroje wytwarzają endotoksynę
Z pozostałych pałeczek należących do rodzaju Haemophilus chorobotwórcze dla człowieka są: Haemophilus parainfluenzae różni się tym, że wymaga do wzrostu jedynie czynnika Y. U człowieka wywołuje chorobę o podobnych objawach do wywołanych przez Haemophilus influenzae. Jest chorobotwórczy dla zwierząt (koty). „
Haemophilus haemolyticus hodowany na agarze z krwią wywołuje he- molizę typu ß. Ponadto wyróżnia się tym, że nie wytwarza indolu.
Do rodzaju tego należy jeden gatunek Branhamella catarrhalis, dawniej określany jako Neisseria catarrhalis. Drobnoustrój ten został przeniesiony do nowo utworzonego rodzaju Branhamella, ponieważ od rodzaju Neisseria różni się zawartością zasad w DNA, składem kwasów tłuszczowych i nie ma pokrewieństwa genetycznego z tym rodzajem. Oprócz tego wykazuje różnice pod względem biochemicznym i serologicznym w stosunku do drobnoustrojów z rodzaju Neisseria.
Fusobacterium necrophorum posiada kształt ziarniakowaty lub pałeczkowaty. Spostrzega się jednak dużą zmienność morfologiczną komórek, które mają wymiary 0,8-1X1-7 !xm. Zwykle przebywa w naturalnych jamach ciała u ludzi i zwierząt. U ludzi wywołuje zmiany martwicze, owrzodzenia i niekiedy bakteriemie.
Fusobacterium glutinosum hodowany na pożywce z wyciągiem drożdżowym ma kształt dużych pałeczek, o wymiarach 1X12 ^m. U ludzi jest przyczyną ropni tkanek, zapaleń otrzewnej, niekiedy zgorzeli płuc i zakażeń płodów.
Morfologia. Pod względem morfologicznym meningokoki są podobne do gonokoków i innych gatunków rodzaju Neisseria. W organizmie zakażonym niektóre szczepy wytwarzają otoczki. Barwią się Gram-ujemnie. W hodowli często stwierdza się formy polimorficzne. W bezpośrednich preparatach od chorego często występują wewnątrz leukocytów wielo- jądrzastych.
Budowa antygenowa. Meningokoki dzielą się na 7 typów serologicznych, które oznaczono literami: A, B, C, D, X, Y, Z (lub A, B, C, D, E, F, G). Najczęściej występują typy A i B. Typ A jest najbardziej zjadliwy, izoluje się go przede wszystkim w czasie epidemii. Typy B i C są spotykane najczęściej w sporadycznych przypadkach zapalenia opon mózgowych w okresach międzyepidemicznych. U nosicieli w okresie epidemii przeważa typ A, a w okresie międzyepidemicznym typ B. Różnicowanie na typy przeprowadza się na podstawie aglutynacji i precypitacji (odczyn pęcznienia otoczek nie obejmuje szczepów bezotoczkowych – typ B nie wytwarza otoczek).
Chorobotwórczość. Zarazki są chorobotwórcze dla człowieka. Wywołują chorobę weneryczną, zwaną wrzodem miękkim. Zmiany chorobowe obserwuje się na narządach płciowych.
Diagnostyka. Laboratoryjne rozpoznanie opiera się na badaniu mikroskopowym materiału chorobowego oraz izolacji i identyfikacji zarazka. Materiałem badania jest wydzielina lub ropa z owrzodzeń oraz punktat z węzłów chłonnych. W preparatach mikroskopowych zauważa się Gram- -ujemne zarazki silniej zabarwione na obu biegunach, ułożone w łańcuszki przypominające paciorkowce. W materiale chorobowym z otwartych owrzodzeń zwykle występuje mała ilość zarazków wrzodu miękkiego przy dość obfitej florze towarzyszącej. Powyższe względy znacznie utrudniają rozpoznanie. Materiał chorobowy możliwie szybko wysiewa się na agarze z krwią. Wzrost bakterii obserwuje się po upływie 48-82 godzin. Zarazki identyfikuje się za pomocą oglądania preparatu w mikroskopie oraz przy użyciu testów biochemicznych.